Zotten tradities
Bij het hoofdstuk “Driekoningen zingen” kon je al kennis maken met de verschillende Zottentradities in de Kempen. Veel van deze gebruiken werden op kleine schaal uitgeoefend. Meestal ging het dan over één of twee vriendengroepen die jaarlijks verkleed rondtrokken. Het Zotten situeert zich vaak rond oudejaarsavond of Driekoningen. Het is een traditie die beoefend werd/wordt door volwassenen of tieners in groepjes voor geld/drank.
We geven hier een overzicht van het Zotten in de Kempen. Ken je nog een uitgedoofde of levendige Zottentraditie? Laat het ons weten.
Zing jij mee?
Met de buffel zingen (Gestel, Meerhout)
Op oudejaarsavond gingen de buffel en zijn begeleiders op pad. De buffel kroop op handen en voeten onder een jute zak of deken binnen begeleid door enkele kompanen. Aan de deur werd gevraagd of de buffel mocht binnenkomen. Hierop werd meestal positief gereageerd werd. Dit ging gepaard met het zingen van een lied:
De buffel hei e kaai wijf
Ze ze doe niks dan slagen en kijven
en is er geen spek in de pan
dan krijgt de buffel ervan
Wa mut de buffel hemme
Spek (schuddebollend : neen)
Eieren (idem)
Hooi (idem)
Strooi (idem)
Geld (heftig ja-geknik)
Zingen met den beer (Vorst, Laakdal | Heist-op-den-Berg)
In Vorst-Laakdal vond je rond de eeuwwisseling (1900) nog een traditie terug waar volwassen mannen met een geketend monster op stap gingen. Daarnaast had je nog het “Zingen met den beer” in Heist-Op-Den-Berg.
Hanzen zingen of hansen (Merksplas, Rijkevorsel)
Een traditie die nog niet volledig uitgestorven is – ze wordt nog zeer sporadisch beoefend in o.a. Rijkevorsel en Merksplas – is het Hanzen zingen. Hierbij gaat/ging de iets oudere jeugd op oudejaarsavond
verkleed van deur tot deur voor een centje op de nieuwjaarsnacht in te kunnen zetten. Waarschijnlijk ligt het feit dat de oudejaarsfeesten vandaag de dag vroeger en vroeger van start gaan aan de basis van de neergang van deze traditie. De oorsprong van deze traditie is onduidelijk.
Hans (of Hanz)
Hans
Hans
Hans
Gelukkig Nieuwjaar
Zwarte vent zingen (Gierle)
Deze traditie werd ook ‘Zwarte mannen zingen’ genoemd.
Hanske knap zingen (Polderdorpen)
Geen traditie in de Kempen, maar ook een mooi en nog levendig voorbeeld van het Zotten is Hanske knap zingen in de Antwerpse Polderdorpen Zandvliet en Lillo. Deze zangers trekken met rommelpot en een zelfgemaakt instrument (klomp) op Verloren Maandag verkleed de straten op om geld bij elkaar te zingen. Voeger waren ze vaak ook angstaanjagend gekleed met baarden en dierenvellen. Kunstenaar Bart Van Dijck maakte voor een kunstproject een film waarin het Hanske knap lied te horen is.
